1789 Fransa'sında, burjuva devrimiyle birlikte insan hakları, eşitlik ve özgürlük talepleri savaşımında yoğun biçimde toplumun gündemine gelmiş sorunlardan biri de kadının özgürlüğü ve erkekle eşitliği sorunu; insan hak ve özgürlükleri sorunuyla sıkıca bağlı olan bir sorun.

Eşit hak savaşımında kadar benzeri görülmemiş ender bir cesaret, devrimci, siyasal toplumsal bilinç ve çağlarda birleşmiş bir inatla ön saflara atılmış, Fransada kadın önderlerin giyotine gönderilen unutulmaz kahramanlıklara savaşçı kadın kişiliklerine ve şoven burjuva cellatlara tanık oldu. O kadınlardan yükselen parlak devrimci ses, az sayıda da olsa parlamenter politikacıya, bilim, sanat ve edebiyatın ünlü simalarından sıradan insana kadar destek buldu. Ama bununla kalmadı, başta insan hakları dostu Fransız erkekleri hemen hemen dünyanın pek çok ülkesinde az ya da çok düzeyde azınsanmayacak ilgi görüp yankılandı.

Kadın özgürlüğü ve ve eşit hak talebi bu dönemi izleyen yıllarda, daha da gericileşen burjuvazi tarafından vahşetle bastırıldı, ama büsbütün söndürülemedi. Yakılan ateş zülmün şiddetine karşın varlığını sürdürüp büyümeye devam etti. Daha sonraki tarihsel süreçlerin kıta Avrupa'sına yayılan işçi hareketleriyle birleşip dayanıştı-Sosyalist politikanın başlıca sorunlarından biri olarak sosyalistlerin programlaırnda saygın yerini aldı.Bu ilkeli tutum, değişik ülkelerde, bir birinden farklı kültürlerde ve farklı tarihsel koşulların güncel poliklarında biçimsel farklıklar göstermekle birlikte sosyalislerin kadının kurtuluşuna ilişkin politikasının özsel niteliğini değiştirmedi.

Daha o dönemde, işçi ve kadın hareketlerinin Avrupa kıtasını sarstığı geçen yüzyılda sosyalistlerin, kadın sorununun çözümüne ilişkin parlak saptamalarına bakınca, zamanın ölçülerine göre oldukça kapsamlı, çok boyutlu, derin anlamlar içeren öngörüleri işaretlemesi bakımından yadsınamaz.Sosyalist politikanın damgasını taşıyan bu doğru tutum,

Bu, sosyalist toplumun çok yönlü inşası, geliştirilip ilertilmesi, derinleştirilmesi, yükseltilip taçlandırılması faaliyetini de içeriyordu. Bu nedenle, o güne kadar var olan cinsiyetçi değer ve ölçütlerin maddi temeli, yeni insanın oluşmasının önündeki engelleyici niteliğinden dolayı, yeni toplumun demokratik ruhuna, insancıl amaçlarına ve devrimci stratejisine uygun olarak, kısa sürede kaldırılıp ait olduğu eski toplumun tarihine birakıldı. Bütün ataerkil çağlar boyunca, egemenliğini sürdürmüş erkek değer ölçülerince "ikinci sınıf sayıları kadını, bütün modern toplumların en moderni olan sosyalist toplumu, özgürlükler ve eşitler dünyasının insani olarak tarihte ilk kez yaşamın yeni ayrımsız yoluna, cinsler eşitliğinin geniş düzlüğüne çıkardı.

Eşitsizliği, özgürlüksüzlüğü, sömürü ve fuhşu, bireyin maddi, manevi yozlaşmasını dışlayan cinsler eşitliği, yalnızca sosyalist topluma özgür insan ilişkilerinin basarabileceği psikolojik devrimi de bağrında taşıyordu. O, bu yönüyle de, dünyanın bütün özgürlüksever kadınların, genç yaşlı her meslek ve sınıftan sayısız ilerici kadını, öğrenimli ya da öğrenimsiz eşitlik sever bütün kadınları yürekten etkiledi; onların yüce ülkülerini besledi ve göndere çekilmiş bir bayrak olarak derinden esinledi. Bugün de esinlemeye devam ediyor. Dünyanin ilk kadın büyükelçisi Aleksanra Kollantai, uzayin ilk kadını Valentina Tereshkova , üretim demokrasisinin ünlü kişiliği "Stakhanov yoldaş, Maria Demt Chenko , sosyalizmin şanlı çağının belleklere yerleşmiş unutulmaz simgelerinden yalnizca birkaçı.

Bütün bu tarihsel gerçekleri gözardı edenler ya da bilerek görmezlikten gelip kapitaliznün "ebediyat" adına kadının kurtuluşu sorununu çarpıtanlar (özellikle toplumsal, külturel, psikolojik ve Islamik bir olgu olarak erkek şovenizmini; bugün değilse yarın, eninde sonunda bu şovenizmle özleşecek olan burjuva feminizmini belirtmek gerek), geçmişin değerli kazanımlarını, paha biçilmez zengin deneylerini ve bize öğrettiği, her biri birer hazine değerindeki dersleri tek boyutlu bir bakışla algılayarak reddedenler kadının kurtuluşu sorununu tarihsel-toplumsal sürecinden koparmaya çalışıyorlar.

Zamanımızda, hala bir çoklarınca anlaşımamış olan bu sorun, kadının kurtuluşunun ne olup ne olmadığı, neleri içerip neleri dışlaladığı, hangi boyutları gereksinip hangi alanları kapsadığı, neye yaslanıp ne tür bir ufka yönelmesi gerektiği ve hangi aşamalarına gereksediği sorunudur.

Alışılmış modelin her karşısına çıkış, her kafa tutuş, onunla her uzlaşmama eğilimi ve çatışma, sözde istikrarlı toplumun, sözde istikrarlı ailenin istikrar bozucu etkenleri ve eylemleri olarak kaba ve vahşi yöntemlerle, çağa uygun görünümler altında mahkum edilmeye çalışılıyor. Sosyalizmin azılı düşmanların ve kaypakların, dar kafalı burjuva, şoven, ırkçı, faşist, dinci her türden gerici gücü, bütün sahte ilericileri, sahte demokrat ve eşitlikçileri karşısında buluyor. Hatta kimi zaman kimlerin kadının kurtuluşuna yandaş, kimlerin kadının kurtuluşuna düşman olduğu sorusunun yanıtı bile bir birine karıştırılabiliyor. Bir dünya görüşünden ötekine, bir siyasal benimseyişten karşısına, bir yaşam biçiminden diğerine, din savunucusundan ateist kişiliğe kadar neredeyse ayrılmazlığa varan bir erkek şovenizmi nüanslarına tanık olunabiliyor. Açık ya da gizli, ılımlı ya da keskin, erkeğin bugünkü konumunu, onaylayıp sahiplenen bu tutum, kadının kurtuluşundan yana olmak bir yana olsa olsa burjuvazinin egemenliğini pekiştirmeye yarar; devrimci-demokrat mücadele içinde, etkisi küçümsenmeyecek düzeyde, gelişmenin her alanına indirilmiş bir darbe. Üstelik bugüne kadar kazanılmış hakları da çiğneyebilen bir darbe.

Bunun ayırdına varıp önemsenmeyişi, cinsiyetçi değerler sistemi ve kültürünün yeterince sorgulanıp cesaretle mahkum edilmesi faaliyetinin savsaklanması, bu uğurda gösterilen çabalara tepeden bakılarak hafife alınması, -yeni toplum, yeni insan- ülküsüyle omuz omuza veren ya da vermek isteyen dayanışık güçlerin birliğini parçalamada bütün diğer etkenlerden daha az zararli değildir.

Birliğin bozulup güçlenmesini önleyen bu tür pürüzlerin -günümüz koşullarında göreceli de olsa- giderilmesi için her devrimci-demokrat örgüt, grup ve bireyin, her gerçek ilerici ve yurtseverin, kitlelerin demokrasisinden yana olan her birey ve hümanistin, gerçek hak ve adaletli savunan tüm öznelerin, yaşamın her alanında cinsler eşitsizliğine karşı seslerini yükseltmeleri gerekiyor. Bunu yapmayanlar ya da ikiyüzlü biçimde yapanlar, kendilerini, hangi ilerici sıfatla adlandırılmış olurlarsa olsunlar, karşı-devrimci, gerici, şoven konumdan asla kurtulamazlar, Kürt halkının özgürlüğü sorununda şovenist olarak damgalanmaktan kurtulamayanlar gibi.

Günümüzde, bütün zamanlardan farklı, karmaşık ve yoğun biçimde Türkiye'nin gündemine gelmiş bir sorun olarak kadının kurtuluşu sorunu, cinsler eşitliği sorununun bugünkü aşaması, devrimci savaşımın olduğu kadar demokrasi mücadelesinin de kayıtsız kalamayacağı bir sorundur. Bu yönüyle de sahip olduğu zengin tarihsel mirasın (ulusal ve uluslararasi mirasin) üzerinde açık ve kesin teorik çözüme kavuşturulmasını; bu doğrultuda yürütülecek pratik faaliyetini gereksinir.

Sorunun daha geniş kesimin zihninde açıklığı kavuşturulup kavranılmasına yardım edilmesi, var olan olanakların olabildiğince aşılıp görüşlerin daha da somutlaştırılması faaliyetleri herkesten daha fazla, zorunlu ideolojik tutarlılığin ve öncülüğün bir gereği olarak komünist devrimci-demokrat güçlere ve bireylere düşer. Bu konuda daha fazla duyarlık ve etkinlik, ataerkil kusurlardan arınmada öncülük, kapitalizmin hizmetine, her türden cinsiyetçi değer ve ölçülere karşı sürümcemede bırakılmaz bir mücadele.

Bunu başarmanın önkoşullarından biri, daha bugünden, gelecekteki yaşamın yaratılması faaliyeti içeren toplumsal gelişme ve eylemlere özne olmak. Amaçlanan topluma, yenilenerek, yeni değerlerle gitme yükümlülüğü, kaygısı ve uğraşı, güzellik ve onuru, atılganlık ve erdemi herkesten çok bu öznenin ilgi odağıdır; kadının kurtuluşu sorunuda. Bu savaşıma özne olunan garantisi, cinsler arasında canlı,dürüst sağlam, gelişme ve ilerlemeye açık, ortak bir dil oluşturulabildiği ölçüde cinsiyetçi değerleri aşıp kurtulunabildiği oranda ve cinsleri kucaklayan bir mücadelenin kopmaz, dayanışık güçlerin kalıcı birlik çizgisini temellendirebilmekle mümkün olabilir.

Soruna "ufuktaki insanın sorunu" yargısıyla bakmak, bugünden ufka uyanan mücadele süreçlerini karartmak anlamını taşır. İdealdeki insan ilişkilerinin, nitel toplumsal dönüşümlerin bir urünü olarak ortaya çıkabilecek. kusursuz insan ilişkilerinin, tam anlamıyla bugünkü toplumda varolamayacağını herkes bilir; ama onun esinleyici rolünü inkara kalkışmak kişiyi, burjuva insan ilişkileriyle gönüllü uzlaşma anlayışına ve gittikçe benimseyip onaylamaya kadar götürür.Ufuk söndürülmediği sürece yaşamı aydınlatmaya devam eder