DHB - EVLİLİĞİ HALA GELENEK BELİRLİYOR

Kadinlara seçme ve seçilme hakkının tanınması ve politikada,sosyal yaşamda daha aktif katılımın üzerinde 60.yılı aşkın bir zamana geçmesine karşın evliliği hala geleneksel yapının belirlemesi üst yapıda feodal değerlerin ve geneleklerin,erkeke egemen değerlerin ne düzeyde etkin bir konumda olduğunu gösteriyor.Bırakalım toplumun bütününü okumuş,yazmış üniversitelerde bile feodal kültür ce erkeke egemen değerler korunuyor ve evlilikte gelenekçi yapı baskınlığını sürdürüyor.
Keza ,Marmara Üniversitesi (MÜ) Sağlık Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Psikolojik Danışman Yrd. Doç. Dr. Makbule Soyer, fakültede eğitim alan 211 öğrenci üzerinde "Üniversite öğrencilerinin evlilik ve eş seçme ile ilgili tercihleri" konulu yaptığı araştırma sonuçları bu gerçeği çatpıcı olarak açığa seriyor.
Üniversite öğrencileriyle yapılan araştırma, kızların evlenecekleri kişide ekonomik durum ve toplumsal statü, erkeklerin ise güzelliğin yanı sıra, bekaretini korumuş olması ve ev işlerinden iyi anlaması özelliklerini aradığını ortaya koyuyor.Çalışmaya göre, hem kız, hem de erkek öğrencilerin aradıkları eşte tercih ettikleri özelliklerin başında "evine bağlılık" geliyor.

Bunun yanında "Güvenilir ve dürüst olmak, evlenecek kişiye mutlaka aşık olmak, kibar, nazik, saygılı, akıllı, mantıklı ve zeki, görmüş-geçirmiş olmak, karşılıklı saygı ile sosyallik" de, hem erkek, hem de kız öğrencilerin en fazla tercih ettiği özellikler arasında yer geliyor.
Araştırma, buna karşın kızların erkeklere, erkeklerin de kızlara göre bazı özellikleri daha fazla tercih ettiğini ortaya koyuyor.
Katılımcı kız öğrencilerin yüzde 58.5'i "evleneceği kişinin iyi bir mevkide bulunmasını" arzularken, yüzde 52.8'i de "ekonomik durumunun iyi olmasını" istiyor.yani kızlar evleceği kişinin ekonomik durumunun iyi olmasını önde tutuyor. Yine kızların yüzde 76.1'i muhtemel eşin "konuşkan, atılgan ve girişken olması" yönünde görüş bildiriyor.
Ayrıca, "köylü ve şehirli oluşunun" da kızlar için önem taşıdığını saptandı.
Aynı araştırma, erkeklerin, evleneceği kişide güzelliğe kızlara göre daha fazla önem verdiğini ortaya çıkardı. Buna göre, erkek öğrencilerin yüzde 67.3'ü "eşinin güzel olmasını tercih ettiğini" bildirdi.
Erkeklerin bekaret konusuna daha fazla önem verdiği belirlenen araştırmada, "Evlenecek kişide bekaretin korunmuş olması gerekliliğine" ilişkin soruya erkeklerin yüzde 53.8'i "evet" yanıtı verirken, kızlarda bu oran yüzde 29.6'da kaldı.
Yine erkekler için önem taşıyan diğer konular arasında, "muhtemel eşinin kendisinden önce başkalarıyla çıkmamış olması ve ev işlerinden anlaması" yer aldı.
Araştırmada elde edilen sonuçları değerlendiren Yrd. Doç. Dr. Makbule Soyer, "toplumun kültür yapısı ve geleneksel değerlerin eş seçme tercihlerini de etkilediğini" söyledi.
"Evlilik ilişkisinin başarılı olması için eşlerin birçok alanda benzerlik göstermesi gerektiğini" vurgulayan Soyer, şöyle dedi:
"Evlilik kurulması için eş seçimi bir tercih sonucudur. Toplumumuzda daha önceki yıllarda ve hala bazı bölgelerde evlilik tercihlerinde aile büyüklerinin etkili olduğu bir gerçektir. Günümüzde bireysel tercihlerin önem kazanmasıyla birlikte, bireylerin bu tercihlerini etkileyen faktörlerin neler olduğu da önem kazanmaya başlamıştır."
Türkiyede kadınların yüzde 67'sinin ailelerinin kararıyla evlendiği görülüyor.
Bu aynı durum daha fazlasıyla Kürt ileri içinde geçerli.Dicle Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Rüstem Erkal'ın Kürt illerinde akraba evliliği, çok eşli evlilik, ilk evlilik yaşı, evlilik biçimi ve bölgede aile yapısı ile ilgili yaptığı araştırmada bölge genelinin yüzde 40'ının akraba evliliği yaptığı ortaya çıkarken, araştırma çerçevesinde görüşülen hane reislerinin yüzde 4.4’ünün berdel usulüyle evlendiği ortaya çıktı.
Dicle Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi sosyoloji bölümü başkanı Yrd. Doç. Dr. Rüstem Erkal, ‘Akraba Evliliği’ ile ilgili Kürt illerinde yaptığı araştırmada, bölgede yüzde 40’lık bir oranının akraba evliliği yaptığı ortaya çıktı. En fazla akraba evliliği olan iller ise yüzde 51’lik oran ile Urfa olurken, ikinci sırayı yüzde 46’lık oranla Mardin alıyor.
Ayrıca, araştırma çerçevesinde görüşülen hane reislerinin yüzde 4.4’ünün berdel usulüyle evlendiği ortaya çıktı. Bölgede çocukların evlenmesinde kim karar verir sorusuna ise, Ebeveynlerin yüzde 58’i aile büyüklerinin kararı ile görücü usulü ile evlendiği belirtilirken, görüşülen hane reislerinin yüzde 48.6’sı çocuklarının kiminle evleneceğine kendilerinin karar verdiğini yada vereceğini belirtti.
Ankete katılanların yüzde 40.9’u ise evlilik kararının çocukların kendisinin ve aile büyüklerinin vermesi gerektiğini ifade ederken, bu iki oran birlikte düşünüldüğünde yaklaşık yüzde 90 oranında çocukların evlilik kararında söz sahibi olduğu görüldüğü ortaya çıkıyor.Buda oran olarak batı illerine göre kürt illerinde evlenmede ailelerin etkisi yüzde 90 gibi büyük bir orana çıkmaktadır.