DHB - TEKELLEŞME ARTARKEN YOKSULLUK DERİNLEŞİYOR

Türkiye'deki 123 ekonomik faaliyet alanından, aralarında bir çok kritik sektörün de bulunduğu 44'ünde çok yüksek oranda tekelleşme bulunduğu, 34 sektörde ise "yüksek derecede" tekelleşme yaşandığı belirlendi. Bu duurm piyasayı tekellrin kontorl etmeisne yol açtığı gibi tekelciliğin egemenliği demek yoksulluk ve sefaletin derinleşmesi anlamına geldiği de bir gerçektir.
Tekkeleşmenin yoğın olarak yaşanan sektörler arasında gazete, deri ve süreli yayınlar, büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri, nişasta, oyuncak, bira, alkollü içecekler, şarap gibi faaliyet alanları da yer alıyor.
Devlet İstatistik Enstitüsü'nün yoğunlaşma istatistikleri Türkiye'de yaşanan tekelleşme eğilimini ortaya koydu.
Bir faaliyet alanındaki tekelleşme, "ilk dört firmanın piyasa payına" göre ölçülüyor. Sektördeki ilk dört firmanın piyasanın yüzde 70'inden fazlasını kontrol ettiği sektörlerde "çok yüksek", yüzde 50 ile yüzde 70'ini kontrol ettiği sektörlerde "yüksek" derecede tekelleşme bulunduğu kabul ediliyor. İlk dört firmanın payının yüzde 30-50 arasında bulunduğu sektörlerde "orta derecede", yüzde 30'dan düşük bulunduğu sektörlerde ise "düşük derecede" yoğunlaşma yaşandığı kabul ediliyor.
DİE'nin 123 sektörde yaptığı araştırmaya göre, 44 sektörde "çok yüksek", 27 sektörde "yüksek", 34 sektörde "orta" ve 17 sektörde "düşük" derecede yoğunlaşma yaşanıyor.
Yüksek derecede tekelleşme yaşanan sektörlerden plak, kaset ve benzeri kayıtlı medyanın yayımı, motorlu kara taşıtları dışındaki ulaşım araçları, ve spor malzemeleri imalatında tek bir firma piyasanın yüzde 100'ünü kontrol ederken, plak, kaset ve kayıtlı medyanın dağıtımı, sanayide kullanılan işlem kontrol teçhizatı imalatı ve saat imalatında iki firma, kok fırını ürünleri imalatında üç firma, demiryolu ve tramvay lokomotifleri ile vagon imalatında dört firma, suni ve sentetik elyaf imalatında da 5 firma piyasanın yüzde 100'üne hükmediyor.
Çok yüksek derecede tekelleşme yaşanan diğer sektörler ve sektördeki en büyük dört firmanın piyasa payı şöyle sıralanıyor.

-Suni ve sentetik elyaf imalatı (99,9),
-Hava ve uzay taşıtları imalatı (99,6),
-Motosiklet imalatı (98,8,
-Televizyon ve radyo alıcıları (98,6),
-Bisiklet ve sakat taşıyıcıları imalatı (98,5),
-Metalurji makineleri imalatı (97,2))
-İçten yanmalı motor ve türbin imalatı (96,0)
-Nişasta ve nişasta ürünlerinin imalatı(95,8)
-İç ve dış lastik imalatı (95,6)
-Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri (93,7)
-Radyo ve televizyon vericileri (92,5)
-Eğlence ve sportif amaçlı teknelerin (90,4)
-Akümülatör, pil ve batarya imalatı (90,1)
-Metalik olmayan mineral ürünlerin (89,4)
-Rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (89,2)
-Sentetik kauçuk ve plastik hammaddeleri imalatı (83,0)
-Haşarat ilacı zirai-kimyasal ürünlerin imalatı (83,0)
-Gazete, dergi ve süreli yayınların yayımı (80,9)
-Optik aletler ve fotoğrafçılık teçhizatı (80,8)
-Mil yatağı, dişli, dişli takımı (80,6)
-Oyun ve oyuncak imalatı (79,8)
-Tarım ve orman makineleri imalatı (79,2)
-Elektrikli teçhizat imalatı (78,4)
-Sanayi fırını, ocak ve ocak ateşleyicileri (77,4)
-Bira ve malt imalatı (77,2)
-Elektrik valf ve elektron tüpleri (76,7)
-Silah ve mühimmat imalatı (76,3)
-kimyasal ürünlerin imalatı (75,2)
-Alkolsüz içecek imalatı, maden ve memba suları (75,0)
-Halat, ip, sicim ve ağ imalatı (74,4)
-Şarap imalatı (73,5)
-Diğer yayımlar (73,4)
-Diğer ağaç ürünleri imalatı (73,3)
-Alkollü içeceklerin damıtılması, arıtılması (71,3)
-Motorlu kara taşıtlarının imalatı (71,1)
-Kürk mamulleri imalatı (70,9)
DİE'nin verilerine göre sektördeki ilk dört büyük firmanın yüzde 50 ile yüzde 70 oranları arasında pay aldığı, çanak,. Çömlek, çini, porselen, balık ve balık ürünleri işlenmesi, sabun ve deterjan, tütün ürünleri, gemi yapım ve onarımı, tank, sarnıç ve metal muhafaza imalatı, demir dışı metallerin dökümü, ev aletleri imalatı, basımla ilgili faaliyetler, makarna, şehriye ve unlu mamuller, kimyasal gübre, kakao, çikolata ve şekerleme, kil ve seramik yapı malzemeleri, kuyumculukla ilgili maddelerin imalatı, tıbbi ve cerrahi teçhizat, ateşe dayanıklı seramik, buhar kazanları, demir ve çeliğin dökümü, elektrik motorları, motorlu kara taşıtları. Bavul ve el çantası, ana metal sanayi, kaldırma ve taşıma cihazları, süt ürünleri, ana kimyasal maddeler sektörlerinde ise yüksek oranda tekelleşme bulunuyor.